Steeds meer technici en ontwerpers komen met vondsten
om de lasten van een handicap minder zwaar te maken. Laatste snufje uit TU Delft: een blindenstok die zich zo actief opstelt als een
blindengeleidehond.
Monique de Wilt (30) zal als kind niet hebben vermoed
dat het fenomeen 'stok' in haar leven zo'n belangrijke rol zou gaan spelen.
Twaalf jaar geleden startte ze een studie industrieel ontwerpen, brak die
halverwege af omdat ze haar carrière als polsstokhoogspringster voorrang wenste
te geven, maar rondde haar studie uiteindelijk alsnog af met een onderzoek naar
een speciaal handvat voor een blindenstok.
"Ik wilde altijd al iets doen met
gehandicapten", vertelt De Wilt. "Bij wedstrijden was me opgevallen
dat blinden altijd aan het handje lopen, meegesleurd aan een klein lintje. Dat
vond ik onterend. Ze konden nooit alleen lopen."
Na enig speuren stuitte
De Wilt op I-Cane, een in 2004 opgerichte stichting die nieuwe technologieën beschikbaar
wil maken voor blinden. "Stichting I-Cane had al een idee voor een stok
met een modulaire opbouw, met navigatie, objectdetectie, noodoproep en nog wat
zaken. Ik heb een handvat ontworpen met daarop een bewegende pijl, op de plek
waar de duim ligt. Aan de hand van de draai- en kantelbewegingen van de pijl
weet de blinde welke kant hij op moet en welke obstakels er voor hem
zijn."
Dat betekent concurrentie voor de blindengeleidehond,
beaamt De Wilt. "Een geleidehond is prima voor het ontwijken van
obstakels. Alleen kennen die honden geen route, dus zijn ze een additief
hulpmiddel. De stok zoals die uiteindelijk moet worden zal een plaatsbepalingssysteem
bevatten, nauwkeuriger dan gps. Want het is wel erg handig te weten voor welke
winkel je staat, of wat het huisnummer is."
Al zeker sinds de jaren zeventig proberen technici en uitvinders de blinde meer informatie te verschaffen over zijn omgeving, hetzij via zijn stok, hetzij via losse apparatuur zoals miniradars. Maar het richtinggevende handvat kon wel eens het Ei van Columbus zijn, meent De Wilt. "Het overbrengen van informatie op de blinde is steeds het grote probleem gebleken. Anderen pasten geluid toe als overdrachtsmiddel. Voor objectdetectie werden bijvoorbeeld meestal piepjes gebruikt. Die hoor je niet altijd als er veel lawaai om je heen is. Gehoor ligt voor een blinde natuurlijk ook anders: blinden gebruiken hun gehoor om een beeld van de wereld om hen heen te krijgen, dat wil je niet verstoren. Je houdt een automobilist ook geen kaart voor zijn neus terwijl hij aan het rijden is. Daarbij zijn blinden vaak slechthorend, vanwege diabetes of andere kwalen. Mijn oplossing is om zoveel mogelijk tactiel te doen. Vandaar die bewegende pijl."
Stokken zijn al sinds
mensenheugenis 'bewezen technologie' voor blinden; gps en objectsensoren hebben
hun nut aangetoond in onder meer de auto-industrie. "Ik wil een geheel,
een zo coherent mogelijke oplossing", zegt De Wilt. "Geen twintig
aparte programma's in een pc. Er is zoveel informatie die je kunt gebruiken,
maar daarin moet je selecteren, want hoeveel informatie heeft een blinde nodig
om zo optimaal mogelijk naar buiten te kunnen? Ik zocht naar een snelle,
intuïtieve oplossing waarbij de gebruiker zo min mogelijk hoeft na te denken.
Zo kwam ik op een ronddraaiende pijl uit."
Daarna volgde een, op zijn zachtst gezegd, nogal
opvallend ontwikkeltraject. "Eerst heb ik een pijl in elkaar geknutseld,
om te zien of je hem kon voelen. Daarna heb ik parcoursen uitgezet en vijf
geblinddoekte personen de baan opgestuurd. Ik stuurde de pijl aan met een radiografische
afstandsbediening. Van de vijf had er één moeite om de pijl te voelen. Dat zit
hem in de grootte, maar ook in de hoeveelheid eelt en de tastzin. We hebben
bewust met zienden gewerkt, want blinden zijn getraind om met andere middelen
te werken, zoals geluid. Zienden zonder zicht hadden alleen die pijl en waren
veel zuiverder testpersonen. Blinden lopen trouwens ook veel sneller, dus was
een veel groter parcours nodig geweest."
Uiteindelijk ontwikkelde De Wilt een ruw prototype van
een stok met draaipijl, die overigens nog niet zelfstandig wordt aangestuurd
door sensoren en gps. "Het prototype laat zien hoe het eindproduct er in
werkelijkheid uit kán zien. De interactie met de gebruiker is al helemaal te simuleren.
Blinden kunnen zo een idee krijgen van hoe het er uit gaat zien – of beter gezegd:
hoe het gaat voelen – als het ontwerp volledig is uitgewerkt. Nu is het aan de
sponsors. Ik wil graag verder, en inhoudelijk ligt er een goed plan. En we hebben
in elk geval echt iets tastbaars in handen. Dat moet de stichting helpen."
Meer informatie:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten