Geneesmiddelen: kosten en baten

Levensreddende of -verlengde zorg mag veel kosten. De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg noemde een paar jaar geleden het bedrag van 80.000 euro per gewonnen levensjaar.

Tonnen uitgeven aan behandelingen zonder overtuigende bewijzen dat ze werken, dat valt op termijn niet vol te houden omdat andere patiënten daarvan onvermijdelijk de dupe zijn.

De Quality-adjusted life years (QALY) is een begrip dat gebruikt wordt in een kostenutiliteits-analyse (KUA), een economische beschouwing van de zin en effectiviteit van een behandeling in de gezondheidszorg.

De QALY komt overeen met het aantal levensjaren vermenigvuldigd door een correctiefactor voor de kwaliteit van die levensjaren. De factor bedraagt 1 bij het zich volledig gezond voelen en tussen 0 en 1 bij verminderde levenskwaliteit. Eventueel kan voor een toestand die subjectief "erger is dan dood zijn" een negatieve factor gelden.

Het nut van een behandeling in de vorm van langer en/of aangenamer leven kan zo uitgedrukt worden in de gemiddelde toename van de QALY; hieruit volgen de kosten per gemiddeld gewonnen QALY.

In Nederland worden nieuwe geneesmiddelen ook beoordeeld door het CVZ op de QALY-prijs. In 2012 werd in een openbare discussie bekend dat politici geneesmiddelen in het vervolg voorlopig willen gaan vergoeden, op deze wijze kwam ook herbeoordeling van reeds toegelaten medicijnen ter sprake.

Het CVZ besprak vier pakketcriteria voor het vergoeden van medicijnen en behandelingen:

1. Noodzaak
2. Effectiviteit
3. Kosteneffectiviteit, hierbij spelen de kosten per Quality Adjusted Life Year een rol.
4. Uitvoerbaarheid.

In 2012 speelden de Quality-Adjusted Life Years een grote rol in de herbeoordeling van de behandeling van de ziekte van Pompe en de ziekte van Fabry.

Bij de ziekte van Pompe in klassieke vorm zijn de kosten per Quality Adjusted Life Years tussen de 300 000 euro en de 900 000 euro, afhankelijk van de dosis myozyme. De kosten per Quality Adjusted Life Year zijn voor de niet klassieke ziekte van Pompe gemiddeld vijftien miljoen euro. Het CVZ noemde het bedrag "ver boven de acceptabele grens".

Een uitgave van enkele tienduizenden euro per Quality Adjusted Life Year is in de gezondheidszorg meestal reden om kritisch naar het aanbieden of voortzetten van een behandeling te kijken. Deze afweging moet vooral worden gemaakt wanneer het om grote aantallen patiënten gaat zoals bij algemeen voorkomende ouderdomsklachten en ouderdomsziekten. 

Het medicijn tegen de ziekte van Pompe is een "weesmedicijn" voor een zeer kleine groep. Dat kan tot een andere afweging leiden. 

Bron: wikipedia