PERSOON

 

Kortgeleden zag ik het indrukwekkende schouwspel van bultruggen die rondspringen voor de kust. Ik ben me er nu nog meer bewust van hoe bijzonder deze zoogdieren zijn. Er is vast een aantal redenen voor hun gedrag aan te voeren, maar ik kan me bijna niet voorstellen dat ze geen plezier hebben met elkaar. Daar komt nog bij dat hoe meer we weten van walvissen, des te meer we begrijpen van hun complexe brein en gedrag. Het zijn zeer intelligente dieren met een geheel eigen grootsheid.

Toch, als mijn kinderen honger zouden hebben en er geen ander voedsel voorhanden was, zou ik ze walvisvlees te eten geven en ze verwarmen door walvisolie te stoken. Gelukkig is het nooit zover gekomen, en ik hoop dat het nooit gebeurt. Ik steun de beëindiging van de commerciële walvisvangst. Die is niet langer nodig en veel walvissoorten worden met uitsterven bedreigd.

Wat ik echter wil zeggen, is dat walvissen indrukwekkende schepselen zijn die ik wil bewonderen en beschermen, maar het zijn geen mensen. Iedere verwarring over het onderscheid tussen mensen en dieren is een bedreiging voor de menselijke waardigheid.

Dit is van belang nu wetenschappers dolfijnen de status willen geven van ”niet-menselijke personen”.

Volgens deze onderzoekers is het moreel onaanvaardbaar om zulke intelligente dieren in dolfinaria te houden, of om ze te bejagen voor voedsel, of per ongeluk te doden bij de visvangst. Recente studies naar het gedrag van dolfijnen lijken uit te wijzen dat deze dieren – vooral soorten zoals de tuimelaar – nog slimmer zijn dan chimpansees. De onderzoeken laten zien dat dolfijnen een aparte persoonlijkheid hebben en over de toekomst kunnen nadenken.

Deze laatste claims kunnen best waar zijn. Niemand hoeft te betwijfelen dat dolfijnen en walvissen veel intelligenter lijken te zijn dan melkvee.

Maar is het redelijk om ze te beschouwen als personen?

Persoon-zijn en een persoonlijkheid hebben is niet hetzelfde. Zo hebben huisdieren en boerderijdieren een persoonlijkheid. Dat is tenslotte een deel van hun charme. Maar veel van wat wij beschouwen als persoonlijkheid, wordt ingegeven door onze reflex om eigenschappen van de menselijke geest en intelligentie te projecteren op onze dieren.

Als wetenschappers en dierenrechtenactivisten ertoe oproepen dieren de status van personen te geven, doelen ze op een status die rechten met zich meebrengt. Sommige activisten stellen dat in ieder geval sommige dieren een wettelijke vertegenwoordiging verdienen.

Het is echter hoogst problematisch om te suggereren dat een niet-menselijke soort rechten bezit op een manier die vergelijkbaar is met rechten die op goede gronden geclaimd worden door mensen.

Er komt geen einde aan de verwarring die een dergelijke verschuiving onvermijdelijk veroorzaakt.

Een moreel sleutelprincipe is: we eten geen personen. Voor in ieder geval de meesten van ons is het niet nodig en ook niet wenselijk om walvissen of dolfijnen te eten. Toch moeten we beseffen dat walvissen en dolfijnen – hoe intelligent ze ook zijn – nog steeds niet-menselijke dieren zijn, en geen niet-menselijke personen.

Ik hoop vurig dat ik nooit een walvis of dolfijn hoef te eten.
Maar dat is een kwestie van voorkeur en behoefte, geen onveranderlijk principe. Ik ben voorstander van een maximaal rentmeesterschap over het leven in de zee en de wettelijke bescherming van walvissen tegen commerciële vangst. Maar ik doe dat omdat het indrukwekkende dieren zijn die de heerlijkheid van Gods schepping laten zien, niet omdat het personen zijn.

De christelijke wereldbeschouwing vereist het zorgvuldig maken van de juiste onderscheidingen. Een van de belangrijkste hiervan komt neer op het cruciale en absolute onderscheid tussen mensen – geschapen naar Gods beeld – en de rest van de geschapen orde. Daarom moeten we de terminologie van ”niet-menselijke personen” afwijzen.

Dominee Albert Mohler (foto)
(bron: Reformatorisch Dagblad)