Over zijn rol als getuige in het proces-Wilders publiceerde Tom Schalken (foto) onlangs een leerzaam en vermakelijk verslag. Ik moet vooropstellen dat ik niets van het hele proces op tv gezien heb, niet tijdens noch ervoor of erna in de nieuwsrubrieken. Ik noem hier dan ook alleen enkele punten die mij in het boekje zijn opgevallen, zonder dieper op de zaak in te gaan. Het complete verslag telt slechts 100 bladzijden, A-5 formaat, dus eigenlijk maar 50 A-viertjes.
De kwestie was die van het beruchte etentje en de vermeende beïnvloeding van de daar eveneens aanwezige arabist Hans Jansen, die als getuige-deskundige door de rechtbank was opgeroepen. Voor advocaat Moszkowicz was dat aanleiding te proberen de rechters twee keer te wraken. De eerste poging slaagde, de tweede niet.
De indruk die ik van Schalken uit de lezing van zijn verslag gekregen heb, is die van een geleerde, of zelfs studeerkamergeleerde, die gewend is zijn gedachten weloverwogen te formuleren. De media maakten een karikatuur van hem, op het voorbeeld van de advocaat Moszkowicz. Zelf vergelijkt Schalken zijn optreden met Ad Melkert toen die niet opgewassen was tegen de confrontatie met Pim Fortuyn. Ik moest denken aan Ella Vogelaar die iedere flair miste om bijv. een verslaggever op z’n plaats te zetten.
Uiteraard is het aardig te zien hoe een rechter - raadsheer - zelf de soms vernederende behandeling door de rechtbank ervaart. Om nog maar het minste te noemen: je als getuige maar liefst vijf uur in het gebouw te laten wachten, alvorens je opgeroepen wordt.
Schalken was raadsheer in het Gerechtshof, maar slechts als plaatsvervanger in beklagzaken, d.i. wanneer het OM weigert tot vervolging over te gaan. Zijn hoofdbetrekking is hoogleraar-strafrecht. Een van zijn conclusies is de vraag of er in de toekomst nog wel voldoende plaatsvervangers te krijgen zijn, wanneer men het risico loopt een behandeling als die van Schalken zich te moeten laten welgevallen. Hijzelf heeft in ieder geval alvast bedankt.
De kritiek op het proces geldt vooral media en rechtbank. Media creëren beeldvorming die een eigen leven laat gaat leiden, omdat ze niet gecorrigeerd wordt.
Anekdote: “Een dorpsbewoner vertelt aan de mensen in zijn straat dat zijn buurvrouw een hoer is. Tegen die man zegt de buurvrouw: ‘Waarom vertel je zoiets? Je weet toch dat het niet waar is?’ ‘Jawel’ zegt de roddelaar, ‘maar het staat je toch vrij tegen iedereen te zeggen dat het niet waar is?’
Schalken beschouwt de media als de vierde macht in de samenleving.“The media are so called because they are rarely well done.”(T.S. Eliot)
De rechtbank worden diverse verwijten gemaakt, maar vooral dat ze de regie uit handen gaf. Ze was angstig, en werd daardoor haast een trekpop in de handen van Moszkowicz.
Moszkowicz wordt een showadvocaat genoemd. Aangehaald wordt dat Jort Kelder hem indertijd een maffiamaatje noemde. Dat pikte Bram niet, maar tegelijk ziet hij er geen been in om nu Schalken als zodanig weg te zetten. De voorzitter van de rechtbank legde hem geen strobreed in de weg.
Wilders vergelijkt hij met Berlusconi. Schalken: “Zo onbeschaamd als Berlusconi, die Italiaanse rechters ‘de kanker van de democratie’, noemde is het nog net niet.”
De arabist Hans Jansen komt er zo mogelijk nog slechter af. Hij blijkt sterk anti-islam te zijn, reden uiteraard waarom hij als getuige-deskundige door Wilders gevraagd werd. Wat mij het meest trof was het oordeel over hem van Niek Biegman, arabist en diplomaat met een grote reputatie: “Jansen was ooit een degelijk publicist, maar die tijd is voorbij. In 2008 publiceerde hij een schandalig anti-islampamflet met regelrechte leugens.”
***
Tom Schalken, Het eetcomplot. De rechter als verdachte in het Wilders-proces (uitg. Van Oorschot, A’dam 2011)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten