Struisvogelpolitiek

Laten we het eens over de struisvogel hebben, dat beestje dat zo graag z’n kop in het zand steekt. De politiek komt dit goed van pas, vandaar dat we het hebben over struisvogelpolitiek als men de consequenties van een bepaald beleid (of gedrag) niet wil inzien en simpelweg doorgaat op de ingeslagen weg.

De eerste vraag is natuurlijk: hoezo 'vogel'? Hij kan niet vliegen, daar is hij veel te zwaar voor (+100 kg). De theorie is dat hij het vliegen verleerd heeft.

De tweede vraag: is het echt waar, van die struisvogelkop in het zand?

Het blijkt niet helemaal te kloppen. Wat er gebeurt is dit: als vijanden nabij komen kan een struisvogel met de nek languit op de grond liggen om zo minder op te vallen. Het idee is dat hij van enige afstand wordt aangezien voor een hoop zand of aarde!

Evengoed een beetje vreemd als je bedenkt dat de soort zeer krachtig van zich af kan trappen en al vluchtend (korte tijd) een snelheid van 70 km/u kan bereiken. Daarover lees je bijvoorbeeld al in de bijbel(Oude Testament):

"Het struisvogelvrouwtje staat vrolijk te klapwieken, maar met haar slagpennen en veren is zij nog geen ooievaar. Ze legt haar eieren op de grond en laat haar legsel door het zand verwarmen; ze vergeet dat een voet het kan breken, dat een wild dier het kan vertrappen.
Ze is hard voor haar jongen, alsof ze niet van haar zijn, onverschillig of haar moeite misschien voor niets geweest is, want God heeft haar elk inzicht onthouden en haar niet met wijsheid begiftigd. Maar wanneer ze opspringt en wegsnelt, lacht ze paard en ruiter uit."

De ‘kop in het zand’ dateert echter van A.D. 77 toen de Romein Plinius de Oudere een Natte His-boek publiceerde en schreef (in vertaling):

"The ostrich, found in Ethiopia and Africa, is the largest of birds, being taller and faster than a mounted horseman. It cannot fly; its wings are used only to assist it in running. Its feet, which it uses as weapons, resemble the hooves of stags, being cloven in two.
When it runs from pursuers it picks up rocks with its feet and throws them back at the enemy. It has a remarkable ability to digest anything it swallows.
Its stupidity is shown when it hides its head in a bush and thinks it is invisible, even though its large body is not hidden."

Twaalf honderd jaar later vertelt de gezaghebbende Jacob van Maerlant dit in ons taalgebied nog eens na, overigens (abusievelijk?) onder verwijzing naar Aristoteles:

"So dul es hi, als in der haghen sijn hovet wel bedect es iet, dan waent hi dat menne niet en siet."

Langs deze weg is de uitdrukking dus in onze taal terechtgekomen. Het heeft lang geduurd voor men een exemplaar in ons land kon aanschouwen, en dan nog alleen in gevangenschap. Daarbij zijn Nederlandse dierentuinen (gelukkig) niet erg geïnteresseerd in de soort. Kennelijk spreekt het dier niet tot de verbeelding, is hij een tikkeltje te tam. Je ziet ook het echte diergedrag niet in een dierentuin. Alleen het uiterlijk, de voortbeweging, dat soort dingen.
Avifauna heeft een stelletje (m/v) maar dat is natuurlijk niet genoeg. Vandaar dat ze ook in enkele andere dierentuinen rondjes draaien.

struisvogelvoet