Leukemie

Leukaferese VUmc (niet Maarten!)
(aanklikken voor vergroting)

Het boek van Van der Weijden herlezen. Het eerste deel, ca. 100 blz., gaat over zijn ziekte, m.n. over de therapie; het tweede deel over het wedstrijdzwemmen, culminerend in zijn overwinning op de 10 km Openwater tijdens de Olympische Spelen van Peking. (2008)

Dat verslag van de race is spannend; tegelijk is de voorbereiding erop een heldere illustratie van de moderne sportverdwazing.

Van der Weijden werd in 1981 in Alkmaar geboren. Met zijn ouders verhuisde hij later naar Warmenhuizen. In maart 2001 werd bij hem leukemie gediagnosticeerd, en wel acute d.i. snel verlopende, lymfatische leukemie (A.L.L.) Daarvoor werd hij naar VUmc in Amsterdam gestuurd. Voor de therapie moest hij geregeld op en neer reizen. In een later stadium kon hij met een andere patiënt samen reizen.

Je mag wel zeggen dat Maarten alle geluk van de wereld gehad heeft. Zijn therapie duurde slechts vier maanden! Vandaar dat het verslag ook zo kort is. Uiteraard moest hij daarna wel geregeld terug voor controle. Het was zeker een lijdensweg, maar geen eindeloze.

Leukemie is kanker van het bloed. Dat betekent dat de bloedwaarden in het verhaal centraal staan. Er zijn er drie:

1. Hemoglobine (rode bloedcellen); normale waarde tussen 7,5 en 10,5 mmol/L
2. Leukocyten (witte bloedcellen); normaal 3,5 tot 10 x 10⁹/L
3. Thrombocyten (bloedplaatjes); normaal tussen 150 en 400 x 10⁹/L

De kanker wordt allereerst bestreden met drie chemokuren. Welke chemo toegediend wordt, wordt niet vermeld.

Leukemie is niet operabel, maar wat wel kan is het oude bloed vervangen door nieuw te laten aanmaken. Dit gebeurt door stamceltransplantatie. Doordat het bloed van zijn zus Etta niet geschikt is, worden eigen stamcellen gebruikt (‘autoloog’), verkregen door leukaferese. Dit is vergelijkbaar met dialyse, maar hier filtert de machine de stamcellen uit het bloed (oorspronkelijk uit het beenmerg). Die worden daarna ingevroren tot het moment van transplantatie.

Wanneer de chemokuur de kwaadaardige cellen uitgeroeid heeft, wordt het complete beenmerg stilgelegd – ook weer chemisch - en alle stamcellen vernietigd.

De via leukaferese gewonnen stamcellen worden nu teruggegeven. De therapie slaat bij Maarten aan, en daarmee is hij feitelijk genezen.

De chemokuren zijn op zichzelf al moeilijk te verdragen, maar bij Maarten komt er een complicatie bij nl. hersenvliesontsteking. Sommige tumorcellen hebben de bloed-hersenbarrière weten te passeren. Daarvoor krijgt Maarten voortdurend ruggenprikken.

De rest van het verhaal is een aaneenschakeling van kotsen, niet kunnen eten noch ontlasten, en veel pijn lijden (ondanks morfine).

Maar hij overleeft. Dat kunnen zijn zaalgenoten hem niet nazeggen. Raymond, Rob (beiden A.M.L.-patiënt), Bob en Frans overleven het niet. De therapie is zo zwaar dat hij niet gegeven wordt aan patiënten ouder dan 55. Kinderen hebben een grotere kans op genezing dan volwassenen.

***

Maarten van der Weijden, Beter 
Ambo/Amsterdam  (2009)