Het wrange van Knols’ boek over malaria is dat het dezelfde gewetenloosheid demonstreert die ik gezien heb bij al die onderzoekers die dierproeven aanvragen.
En nog erger: bij de experts-beoordelaars.
Er vindt geen enkele serieuze afweging plaats. Als je vraagt naar ‘het belang van het onderzoek’, dan word je om de oren geslagen met ………….. tijdschriftartikelen.
Knols formuleert dat voortreffelijk in zijn boek. Niet eerder heb ik het zo helder en uitvoerig geformuleerd gezien. Hieronder een beknopte weergave, die het verdient in zijn volle omvang bestudeerd te worden.
 |
| 'blue warriors' |
Waarom wordt malaria niet uitgeroeid?
De antwoorden van Bart Knols:
1. Op de eerste plaats hebben wetenschappelijke 'ontwikkelingen' roet in het eten gegooid. In 1957 publiceerde de Engelsman George MacDonald zijn boek The epidemiology and control of malaria. Hij beargumenteerde met behulp van wiskundige modellen dat het bestrijden van muggenlarven niet efficiënt zou zijn en dat slechts de aanpak van volwassen muggen binnenshuis veelbelovend zou zijn.
Daarmee verlegde MacDonald het doel van 'uitroeien van de mug' naar 'terugdringen van de ziekte'.
Nog geen twee jaar later startte in de Pare-Tavetaregio in Noord-Tanzania een project dat MacDonalds modellen vertaalde naar de praktijk. Het faalde.
2. Langzaam maar zeker raakten de door Fred Soper behaalde successen in Brazilië en Egypte in de vergetelheid en begon een tijdperk dat zich kenmerkte door malariaonderzoek in plaats van malariauitroeiing.
Zelfs de bestrijding raakte in het slop.
Nieuwe generaties onderzoekers, waar ikzelf ook toe behoor, groeiden op met het besef dat malaria hooguit kan worden teruggedrongen maar niet kan worden uitgeroeid. Studenten die momenteel op het gebied van malaria actief zijn, ontrafelen de genetische samenstelling van de malariaparasiet en bouwen aan hun carrière door de effecten van het aan- of uitzetten van een gen in de parasiet te bekijken en daarop te promoveren.
Wijlen professor Chris Curtis omschreef dit als 'moleculaire wetenschap en de "so what" - factor'. Daarbij staat niet de bijdrage voor de oplossing van het malariaprobleem voorop maar de kans dat onderzoek wordt gepubliceerd in vooraanstaande tijdschriften als Nature of Science.
Malaria is verworden tot een modelziekte waar de nieuwste ontwikkelingen in de moleculaire wetenschap op losgelaten kunnen worden en waarvoor, gezien het groot aantal slachtoffers, gemakkelijk fondsen te werven zijn. Steeds meer wetenschappers die voorheen aan andere ziekten of ziekteverwekkers werkten, zien de miljoenen die het malariawereldje te bieden heeft en stappen erin.
3. Minstens zo bedenkelijk is dat het overgrote deel van de wetenschappelijke kennis niet op de plek terechtkomt waar die het hardst nodig is. Ondanks initiatieven van de Wereldgezondheidsorganisatie om de toegang tot wetenschappelijke tijdschriften voor onderzoekers in ontwikkelingslanden te verbeteren, zijn veel artsen en wetenschappers afgesloten van de meest recente vindingen waardoor kinderen nodeloos komen te overlijden.
4. Dat we inderdaad op het verkeerde spoor zitten blijkt uit het gegeven dat we sinds 2004 weer teruggrijpen naar DDT.
Klaarblijkelijk hebben de miljoenen die in de afgelopen zestig jaar gestoken zijn in het ontwikkelen van nieuwe muggenbestrijdingsmethoden niet méér opgeleverd dan terug naar af.
Lit.: Bart Knols, Mug. De fascinerende wereld van volksvijand nummer 1 (Nieuw Amsterdam Uitgevers)
Nicholas White, hoogleraar tropische geneeskunde in Bangkok roept op tot een oorlog tegen malaria 'voor het te laat is'. De WHO lanceerde woensdag een plan tegen de bestrijding van de resistente malaria.
BeantwoordenVerwijderenDe kosten daarvoor zouden jaarlijks 135 miljoen euro zijn, waarvan 50 miljoen wordt besteed aan o n d e r z o e k naar een alternatief voor artemisinine.
White noemde het plan een 'zoethoudertje'.
"We moeten oorlog voeren tegen deze ziekte," zei hij bij de WHO. "Bij het plan ontbreekt het aan een gevoel van urgentie. Mensen spreken in termen van jaren. We moeten het hebben over maanden.”
De resistente variant van malaria werd in 2007 ontdekt in het grensgebied tussen Cambodja en Thailand. De ziekteverwekker bleek langer weerstand te bieden tegen artemisinine. Volgens deskundigen is dat een eerste teken van resistentie. Artemisinine wordt gemaakt van zomeralsem, een plant die over de hele wereld voorkomt. Zeker in combinatie met andere middelen, is artemisinine het best werkend medicijn tegen malaria tropica, de meest dodelijk vorm van malaria. Er zijn nog maar nauwelijks alternatieven voor het middel.