Van de Valk

Kester Freriks is een broodschrijver en schrijft bijgevolg over alles wat los en vast zit. En nu dus ook een dik boek over de valk, de valkerij en wilde vogels. Heel mooi uitgegeven.
Het boek is tweeslachtig: het beschrijft zowel Freriks' eigen ervaring met de slechtvalk als de geschiedenis van de valkerij. Het steunt voor een deel op de Britse publicatie The Peregrine (1967) door John A. Baker, dat vorig jaar herdrukt werd, in Nederlandse vertaling.
Over Valkenswaard noch over het Valkhof in Nijmegen heb ik iets kunnen vinden; het boek ontbeert vreemd genoeg een register. Het heeft wel een woordenlijst van drie bladzijden. Net als bij de jacht is de valkerij te beschouwen als een oud ambacht, met geheel eigen terminologie. Zo is ‘treinen’ het africhten (‘trainen’). De uitdrukking een loer draaien stamt ook uit de valkerij. Een loer is een lokmiddel, een kunstprooi in de vorm van een vogel, die men aan een lijn laat vliegen.

Ik heb me beperkt tot het lezen van gedeelten uit het boek. In de laatste bladzijden uit Freriks kritiek op de moderne roofvogelshows. Hij doet dat met de nodige voorzichtigheid omdat hij goede betrekkingen in het veld heeft. Nochtans is het duidelijk dat een verbod op de shows noodzakelijk is. Een vogelopvangcentrum spreekt onomwonden van dierenmishandeling. De leden van de Werkgroep Slechtvalk Nederland en van buitenlandse zusterorganisaties verzetten zich eveneens tegen roofvogeldemonstraties, net als de Faunabescherming. De Partij voor de Dieren startte vorig jaar een petitie tegen het houden en fokken van inheemse beschermde roofvogels.
Een aantal van de argumenten staan hieronder.

Ook Freriks vindt dat het waarnemen van de vlucht van roofvogels in het wild een intensere ervaring geeft dan het aanschouwen van een theatershow, waarin de roofvogel slechts een acteur is. Hij wijst er nog op dat er buitensporig veel geld omgaat in de valkerij.

Enige argumenten contra roofvogelshows.

1. Steeds meer roofvogels werden bij de vogelopvang binnengebracht, meer dan dertig per jaar. Ze zijn ontsnapt uit gevangenschap of werden moedwillig losgelaten.

2. Ten behoeve van de demonstraties worden roofvogels op honger getraind. Enkele dagen eerder krijgen ze geen voedsel meer.

3. Deze roofvogels vaak uren in de zon en worden zowel dag- als nachtvogels met flitslicht gefotografeerd.

4. Het blijft de vraag hoe de valken, haviken en uilen een menigte van honderden toeschouwers ervaren.

5. Nederland telt inmiddels zo'n tien fokkerijen voor roofvogels en uilen. De wildvang is zowel in Nederland als in het buitenland ten strengste verboden. Om aan de grote vraag naar wilde roofvogels tegemoet te komen, bestaat roof van jongen uit nesten nog steeds, ook in Nederland.

6. Met wettelijke voetringen en de noodzakelijke documenten is de veiligheid van de vogels niet gewaarborgd.

7. Bovendien passen fokkers veelvuldig hybridisatie toe, dat betekent de kruising tussen twee verschillende soorten, bijvoorbeeld slechtvalk en giervalk of tussen slechtvalk en saker. Het gedrag van hybride vogels is onvoorspelbaar, zeker als ze hun gevangenschap ontvluchten.

8. Het is bekend dat jongen van hybride vogels zwakker zijn.

9. Hybride vogels verstoren de nestplaatsen van in het wild levende vogels.

10. Er is een nieuwe klasse valkeniers ontstaan die uitsluitend toelegt op demonstraties en die niet met de valken of haviken daadwerkelijk jaagt op prooidieren. Deze roofvogels zullen nooit een jachtvlucht maken, waardoor zij aan kracht inboeten en vervreemd van hun wezenlijke kenmerken, zoals 'fierce-looking' en 'powers of flight’.

11. Uilen hebben niets met valkerij te maken, want met uilen maakt een valkenier geen jachtvluchten. Zij dienen slechts ter demonstratie.