Apen niet slim (maar Charlotte wel…)

Apen zijn wel intelligent, maar lang niet zo slim als sommige mensen denken. Hun sociale gedrag wordt flink overschat, terwijl een computermodel aantoont dat er nauwelijks een rationele gedachtegang ten grondslag ligt aan de handelwijze van apen.
Dat stelt theoretisch biologe Charlotte Hemelrijk van de Rijksuniversiteit Groningen. Hemelrijk onderzocht het vlooigedrag van apen, wat door andere wetenschappers vaak wordt opgevat als een bewijs dat apen net als mensen kunnen 'denken' in termen van winst, verlies en sociale patronen. Apen zouden daarvoor hun intelligentie gebruiken en heel berekenend zijn. Volgens Hemelrijk vlooien apen echter vanzelf de dichtstbijzijnde soortgenoot, als ze bang zijn om in een gevecht te verliezen. Het gaat nauwelijks om bewust gedrag en van bedachte ruilhandel of verzoening hoeft al helemaal geen sprake te zijn, aldus de biologe. „Apen vlooien elkaar omdat ze nu eenmaal andere apen willen vlooien”, aldus Hemelrijk.

Commentaar:
Voordat ik de apen definitief verwijs naar het praktijkonderwijs van het vmbo, heb ik prof. Hemelrijk eerst om meer details gevraagd. (bronnen)
De Groningse universiteit heeft zelf geen proefapen in huis, dus ik ben wel benieuwd hoe en waar dit onderzoek gedaan is.

In de 'beste' traditie van Frans de Waal soms?!

Eerste indrukken
Mevrouw Hemelrijk heeft inderdaad geen aap gezien, en haar studie is inderdaad ‘in de beste traditie van Frans de Waal’. Het verschil is dat De Waal laboratoriumproeven met apen doet, en Hemelrijk zich uitsluitend baseert op publicaties over diergedrag. Dus nog virtueler.
Haar verdienste is dat zij op de gegevens uit die publicaties een computermodel loslaat.

Hemelrijk spreekt generaliserend over ‘apen’.
Geraadpleegd zijn publicaties over bavianen, chimpansees, bonobo’s en langoeren, zowel in gevangenschap als in het wild geobserveerd. Maar het meest betreffen de studies verschillende makaaksoorten, die veel in gevangenschap gehouden worden. Java-apen en rhesusapen behoren ertoe.

De literatuurlijst bevat 160 titels. Naast zichzelf citeert ze veel De Waal. Om Hemelrijks artikel te kunnen beoordelen moet je je dus wel ingelezen hebben! Daarnaast moet je het computermodel begrijpen.