Broze botten (osteoporose)

eigen schuld
dikke bult

Broze botten is een aardig boekje (86 blz.), geschreven door internist/endocrinoloog Netelenbos, (de man van). Endocrinologie bestudeert het klierstelsel en de hormonen.

Bot leeft en normaal bestaat er een evenwicht tussen botafbraak en botaanmaak. Hoe dit precies geregeld wordt, is niet bekend.

Volgens Netelenbos is osteoporose een ziekte. Met andere woorden: het ouder worden op zichzelf behoeft niet noodzakelijk samen te gaan met het broos worden van botten. Al die oudjes die hun heup breken bijvoorbeeld hebben dat – eigenlijk – aan zichzelf te wijten: ze leven verkeerd. Komen te weinig in de zon, verrichten te weinig lichamelijke inspanning, eten niet goed.

Het verband met de endocrinologie lijkt vooral op te gaan voor vrouwen die na de overgang het hormoon oestrogeen missen. Oestrogeen bevordert de opname van calcium.
Dit noemt Netelenbos primaire osteoporose. Als geneesmiddelen beveelt hij vooral niet-hormonale middelen uit de groep ‘serm’s’ aan: Selective Estrogen Receptor Modulators. Een nieuw type medicijn dat niet alleen een gunstige invloed heeft op het bot maar ook beschermt tegen borstkanker.

Een andere groep medicijnen zijn de bisfosfonaten, zoals alendronaat. De werking is gebaseerd op de verhindering van botverlies (door osteoclasten).

Er zijn andere ziekten die osteoporose in de hand werken. Dit is secundaire osteoporose. Dat zijn ziekten die gepaard gaan met een fragiele botmassa, zoals ziekten van de

Bijnier:

• te sterk werkende bijnieren (‘ziekte van Cushing’)

• te zwak werkende bijnieren

Schildklier: een te sterk werkende schildklier

Bijschildklier: te sterk werkende bijschildklieren

Langdurig gebruik van corticosteroïden zoals prednison (synthetisch bijnierschorshormoon) is eveneens funest. In dit geval is osteoporose dus ondergeschikt aan de ernst van de ziekte waarvoor het medicijn wordt voorgeschreven.

Voeding en calcium
Calcium is nodig voor de opbouw en het onderhoud van de botten en de tanden, bij de werking van zenuwen en spieren, bij de bloedstolling en bij het transport van stoffen in de lichaamscellen.

Een gevarieerde voeding zorgt voor voldoende opname van kalk door het lichaam, zoals melk en melkproducten, groente, noten en peulvruchten. Netelenbos beweert dat sojamelk vijfmaal minder calcium bevat dan koemelk. Ik begrijp dat niet want op pakken soja en karnemelk staat bij de ingrediënten precies evenveel calcium vermeld

Wanneer er onvoldoende calcium uit het voedsel in het bloed kan worden opgenomen, wordt het tekort vanuit de botten opgevuld (door het bijschildklierhormoon PTH). Het botmineraal fungeert als een reservoir om de hoeveelheid calcium in het bloed op peil te houden. Het handhaven van een voldoende hoeveelheid calcium in het bloed is zo belangrijk dat de stevigheid van de botten eraan ondergeschikt is.

Diagnose: botdichtheidsmeting
De botdichtheid wordt gemeten met een precisie-instrument: Dual Energy X-ray Absorptiomety (DEXA). Het scannen gebeurt automatisch, de arm beweegt van boven naar onder over het lichaam.

P.S: Er is een Osteoporose Stichting en een Osteoporose Vereniging. Netelenbos staat in een niet al te beste reuk als voorzitter van de Osteoporose Stichting.
De uitstekende onderzoeksjournalist van Trouw, Joop Bouma, kan daarover meepraten.