`Woorden zijn nooit duidelijk'

In zijn uitspraak in de zaak van Lenie ’t Hart tegen sponsor Van Klooster noemt de voorzieningenrechter het Haviltexcriterium. Dit is niet zonder betekenis.

Hij verwijst naar een richtinggevend arrest van de Hoge Raad over de uitleg van contracten. Haviltex had voor f 20.000 een machine gekocht met het beding dat hij hem binnen een jaar mocht teruggeven, d.w.z. de koop ongedaan maken. En inderdaad: een half jaar later liet Halviltex aan de verkoper weten dat hij afzag van de koop, de machine terug wilde leveren tegen restitutie van de koopsom. Je kunt aan je klompen aanvoelen dat dit problemen gaf, d.w.z. de verkoper gaf niet thuis. Hij verlangde ‘opgave van redenen’.

Rechtbank en Hof geven Haviltex gelijk met het argument: ‘indien de bewoordingen van een overeenkomst duidelijk zijn mag men daarvan door uitlegging niet afwijken.’ Zo luidde ooit zelfs een artikel in het burgerlijk wetboek.

De Hoge Raad vernietigt echter het arrest van het Hof!

En wijst terug naar een ander Hof om opnieuw uitspraak te doen.

Het misverstand, de dwaling bij het aangaan van een overeenkomst komt heel veel voor in de rechtspraak. De letterlijke tekst van de overeenkomst is wel heel belangrijk maar niet alleenzaligmakend. ‘Woorden zijn nooit duidelijk’. De rechter moet erop letten of bijv. de verkoper geen misbruik heeft gemaakt van zijn deskundigheid om tegenpartij een ‘wurgcontract’ op te dringen. Het gaat er ook om wat beide partijen hebben verklaard en over en weer uit elkaars verklaring hebben afgeleid en mochten afleiden.

In de zaak van de zeehondencrèche gaat de rechter ervan uit dat de overeenkomst duidelijk is en dat beide partijen van elkaar wisten wat ze van elkaar mochten verwachten. Er was namelijk ook het nodige vooroverleg tussen partijen geweest. Voor het geval van hoger beroep heeft deze rechter in ieder geval vast duidelijk gemaakt dat hij het haviltexcriterium toegepast heeft.