Dick Swaab

Vanavond voor de tweede achtereenvolgende avond in de Rode Hoed in Amsterdam. Dit keer om de hersenonderzoeker Dick Swaab te zien en te horen.
Het was net zo druk als gisteravond maar er was een ander publiek: veel meer jongeren, vooral studenten, dan bij ‘Rotvos’. De avond had ook een iets ander karakter: het was namelijk een boekpresentatie, en wel van Swaabs: Wij zijn ons brein.

De inleiding werd dan ook gedaan door iemand van uitgeverij Contact. Zij begon al met de lofprijzing van de auteur, die daarna nog eens dunnetjes over werd gedaan door de gespreksleider. Het was net of we niet met een gewoon mens, maar met een superster van een andere planeet in de zaal zaten.

Je kon overigens het boek daar kopen. Pikant detail was dat de uitgave misdrukken kent, waarin twee hoofdstukken dubbel gedrukt zijn!

Je kunt haast wel zeggen dat de gespreksleider de avond verpestte. Het was de van radio en tv bekende Frenk van der Linden, die schijnt te denken dat hijzelf geniaal is en dat iedere vraag die hij stelt alleen maar door hem bedacht kan worden. Psycholoog-van-de-koude-grond. Had niet door dat hij niet voor een publiek van analfabeten stond.

Tekenend was dat Swaab – op de twee uur die de bijeenkomst duurde - een praatje van net 30 minuten mocht houden. En zelfs voordat hij uitgesproken was, stond Van der Linden alweer op het podium met de microfoon in de aanslag.
Daarna mochten er uit het publiek enkele vragen gesteld worden. Een zo’n vraag was hoe het mogelijk is om het brein te bestuderen mèt het brein, waar we immers niet buiten kunnen treden. Het antwoord was dat we niet alleen op de schouders staan van vorige onderzoekers maar ook dat er steeds geavanceerdere hulpmiddelen beschikbaar komen, zoals allerlei scanapparaten.

Vervolgens begon ‘de discussie’, met drie jonge onderzoekers. Achter een tafel op het podium namen plaats: Bas Haring, informaticus, Evelien Crone, ontwikkelingspsychologe, en Corine de Ruiter, hoogleraar Forensische psychiatrie.
Helaas begreep Van der Linden nog steeds niet dat hij daarmee eigenlijk overbodig was geworden, want vooral de beide dames bleken heel goed thuis in de materie en in staat Swaab kritisch weerwoord te geven.
Swaab zelf leek ook niet erg gelukkig met de dominante gespreksleider. Hij heeft een zachte stem, en een heel rustige dictie.

De centrale stelling van Swaab is dat de vrije wil niet bestaat. Wij zijn een product van de vroege ontwikkeling, die al in de baarmoeder begint. Swaab is bekend geworden met zijn bevinding dat homosexualiteit aangeboren is, geen keuze. Er is een verschil in de hersenen (‘homokwabje’).

Zwangere vrouwen zouden niet moeten roken, drinken of drugs gebruiken, al wilde hij niet zover gaan als in de VS waar in sommige plaatsen vrouwen bestraft kunnen worden als ze zich er niet aan houden.

Al in 2003 adviseerde hij, als lid van de Gezondheidsraad, het boksen te verbieden aangezien dat hersenschade oplevert. In navolging van andere bechaafde landen. Advies genegeerd.

Eveneens als lid van die raad adviseerde hij de regering in 2002 veel meer geld voor onderzoek aan hersenziekten uit te trekken. 25% Van alle ziekten is gerelateerd aan de hersenen; onderzoek ernaar wordt voor 3% gefinancierd. Gevolg is o.a. de ellendige toestand in de verpleeghuizen, de wachtlijsten e.d. En dit wordt in de nabije toekomst allemaal nog veel erger.
Dat de regering dergelijke adviezen naast zich neerlegt wijt hij aan de korte regeringsperiode van vier jaar.

Een crimineel moet gestraft worden, ook al kan er zijns inziens van ‘schuld’ niet echt sprake zijn. Wel dient gezocht te worden naar effectievere straftoemeting.
De leeftijd in het jeugdstrafrecht dient niet verlaagd te worden – zoals de VVD wil – maar verhoogd naar 20 -25 jaar. Het brein is pas laat uitgerijpt.

Het verzet van pubers tegen ouders en anderen is evolutionair noodzakelijk om inteelt te voorkomen. Het bevordert zelfstandigwording.

Placebo’s zijn nuttig. Het probleem is dat ze door medici niet gebruikt mogen worden omdat de patiënt geïnformeerd dient te zijn over de behandeling en dus ook over de medicatie. Doorgeschoten beleid.

Over dierproeven ging het vanavond niet. Wel ontving Swaab in 1990 een prijs voor alternatief onderzoek.  Een zwaluw maakt overigens nog geen zomer.

De avond werd besloten met bloemen. En met applaus natuurlijk. Voor Swaab en de andere podiumgasten. Het was net of we niet in de Rode Hoed zaten maar bij een avondje theater in Carré.

***

PS. 'Er is geen plicht tot leven,' zegt Eugène Sutorius, hoogleraar strafrecht (UvA), oud-voorzitter van de NVVE (Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde) en een van de oprichters van het Burgerinitiatief Voltooid Leven. Dat initiatief is in gang gezet door Uit Vrije Wil, een 'Gideonsbende'
(Sutorius) die ervoor pleit dat mensen ouder dan zeventig jaar, die hun leven voltooid vinden en waardig willen sterven, daarbij hulp kunnen krijgen om te voorkomen dat het mislukt of een gruwelijke afloop krijgt. Behalve Sutorius maken ook mensen als oud-politica Hedy d'Ancona, cabaretier Paul van Vliet, hersenonderzoeker Dick Swaab en televisiepersoonlijkheid Mies Bouwman deel uit van Uit Vrije Wil.