Barcelona, Plaza de Toros Monumental
Aan leerlingen in het voortgezet onderwijs moet ik bijbrengen wat ‘vertelperspectief’ is, ‘point of view’. Dat is een van de trucs (stijlmiddelen) die een schrijver ter beschikking staan om de lezer te manipuleren.
Ik kies daarvoor een beschrijving van een stierengevecht, door Harry Mulisch. Het is een verhaal van enkele bladzijden, dat geschikt is om met elkaar te lezen. Ik laat dat hardop voorlezen. Het begint zo:
‘Wie een neus heeft, ruikt ’s zondags van 5 uur af de dood in Barcelona.’
De beschrijving is zo indringend dat tegen het einde leerlingen er bijna misselijk van worden.
Dat is meesterschap over de taal.
Maar de les is deze.
Dit is een typisch Nederlands verhaal. Het perspectief zijn de ogen van de (Nederlandse) toerist. Als dit in het Spaans vertaald zou worden, zou geen aficionado er iets van begrijpen. Hij zou zich afvragen of we bij hetzelfde evenement geweest waren. De Spanjaard ziet en beleeft dit volkomen anders. Hij zou dan ook een heel ander verhaal schrijven. Zou dat niet zo zijn, dan zouden er natuurlijk geen stierengevechten zijn.
Het verhaal is te vinden in 'Anekdoten rondom de dood', in Wenken voor de jongste dag .
Het verhaal is te vinden in 'Anekdoten rondom de dood', in Wenken voor de jongste dag .
Er zijn overigens ook Spaanse dierenbeschermers die stierengevechten Spanje's nationale schande noemen.
BeantwoordenVerwijderenZeker, er zijn vele Spanjaarden die zich tegen het stierenvechten keren, en die weerstand wordt steeds groter. Kijk alleen al naar de discussie in Catalonië, de deelstaat die het stierenvechten hoogstwaarschijnlijk binnenkort gaat verbieden. Maar ook in de andere stierenvechtlanden is de meerderheid van de inwoners tegen het stierenvechten. Voor meer informatie: cas-international.org.
BeantwoordenVerwijderenOh, en Barend: bedankt voor de tip over Mulisch, dat verhaal heb ik nog niet gelezen. Als je het verhaal digitaal naar mij zou kunnen doorsturen, zou ik dat erg op prijs stellen (info@cas-international.org). Saskia Oskam, voorlichter CAS International
Het verhaal van Mulisch is niet recent maar als instructie heel bruikbaar. Naast de literaire verdiensten natuurlijk.
BeantwoordenVerwijderenWat namelijk ook ter tafel kan komen, is het zgn. cultuurrelativisme.
Dus in de eerste plaats de vraag hoe het mogelijk is dat mensen zo verschillend tegen iets als stierengevecht kunnen aankijken.
In de tweede plaats: komt ons een oordeel toe, en zo ja, op grond waarvan?
Dieractivisten dienen goed geschoold te zijn!